خودآزمايي درس هفدهم  ( ساده نويسي ) صفحه 88 و 89

1 – يكي از بهترين و مؤثرترين وسايل كسب مهارت در انواع نوشتن ، خواندن ،اين است كه  مطالب گوناگون علمي ، ادبي وهنري  را بخوانيم و نيز  از خواندن مطالب فلسفي وديني آموزنده و آگاهي دهنده دريغ نورزيم تا بتوانيم از اين گونه مطالب در مواقع گوناگون استفاده كنيم  .

- هنگام مطالعه بايدمطالب مورد نظر را به دقت بررسي كنيم ومورد تجزيه وتحليل قرار دهيم ، همچنين نكات مهم را يادداشت وگرد آوري نماييم .

1- به لطف خداوند ، سال ها به مطالعه و پژوهش در مثنوي معنوي مولوي سرگرم بودم . در اين راه بارها به دشواري ها و پيچيدگي هايي برخورد نمودم و از طريق مراجعه به شرح و تفسيرهاي گوناگون ، برخي از آن مشكلات حل شد و بعضي هم چنان باقي ماند .

2-  مستعمل : كهنه ، فرسوده  /  علي هذا  :  از اين رو ، بنابراين(معين)،لاجرم،ازيرا(دهخدا)   /   كانديدا  : نامزد ، داوطلب

   من غير مستقيم  : غير مستقيم    / علي كل حال :به هر صورت . در(به) هر حال  / در مقطع كنوني :اكنون ، در حال حاضر .

4 – (پاسخ زير بازگردانی اين داستان است و با شاخ و برگ دادن و توصيف مناظروجزئيات می توان نوشته را باز نويسی کرد.)

خود آزمايي درس شانزدهم : ( گروه اسمي 2 ) صفحه 81 و 82

1- كودك :  همان كودك ،‌ هيچ كودكي ، يك كودك ، دومين كودك ،‌ كوچك ترين كودك ، كدام كودك ؟ چه كودكي ؟عجب كودكي !

كـار :  آن كار ،‌هر كار ،‌ هزار كار ، آخرين كار ، سخت ترين كار ،‌چند كار ؟‌ عجب كاري !

نتيجه  :  اين نتيجه ، فلان نتيجه ، يك نتيجه ، دومين نتيجه ، عالي ترين نتيجه ،‌ كدام نتيجه ؟ چه نتيجه اي !

داستان : همين داستان ، چند داستان ،‌ چهار داستان ،‌ اولين داستان ،‌ جذاب ترين داستان ،‌ چند داستان ؟ عجب داستاني  !

2 – صفت شمارشي   سه ايالت اسلامي        /   صفت شمارشي      پنج شهر مهم       /  صفت اشاره    اين نتيجه

صفت اشاره    اين منظور / صفت عالي    بزرگ ترين روزنامه ي اجتماعي زمان خود  /  صفت اشاره    آن چند روز اختفاي خود

/صفت عالي    كوبنده ترين مقاله ها / صفت اشاره     اين شهامت /صفت مبهم     هيچ كس/  صفت تعجبي      چه روزهاي سختي

/ صفت اشاره     آ ن روزها  / صفت مبهم    هيچ فرد يا گروهي /صفت مبهم      چند گروه و دسته /   صفت پرسشي    كدام طرز تفكر

خود آزمايي درس پانزدهم : ( زبان شناسي چيست ؟( 1 ) صفحه 77

1- زبان شناسي مثل همه ي علوم ديگر – از روش هاي رايج در تحقيقات علمي ( مشاهده ، تجربه ،‌آزمايش و فرضيه سازي ) استفاده

مي كند .

2- زبان شناسان براي حل مشكل دگرگوني زبان ،‌ عامل « زمان » را كه موجب تحول وتغيير در زمان مي شود ،‌كنار مي گذارند و مطالعه ي تغيير و تحول زبان را به شاخه اي ديگر از زبان شناسي  - به نام زبان شناسي تاريخي – مي سپارند .

3-    مطالعه و تحقيق در يكي از گويش هاي مختلف جغرافيايي ،‌ اجتماعي و . . .

4-     باران ملايمی، نم نم مي باريد ، به طوري كه زمين را اندکی خيس مي كرد .

-   از اين منطقه ، انواع خرما به دست مي آيد(به عمل می آيد) و در آن حيوانات بسيار گوناگوني زندگي مي كنند .

خود آزمايي درس چهاردهم ( توصيف ) صفحه 73

1 – تكليف دانش آموزي است .

2 – توصيف گرماي طاقت فرساي يك روز تابستاني

 در نوشته ي نخست ( بهار گذشته دو سال بود . . .) ، فضايي طبيعي وصف شده است كه با جانواران و انسان دشمني دارد . نويسنده با شرح تأثيـر گرما در خـاك ( ترك مي خورد و از هم مي پاشد ) ، در جـانـوران ( حيوان ها واقعا ديوانه مي شدند ) و در انسـان ( احساس مي كردي چشم هايت مي خواهند از حدقه بيرون بپرند ) و هم چنين با تعبيرهاي كنايي قوي ( درست در جهنم باز شده بود ) ، داغي تنور آساي هوا را چنان به وصف در آورده است كه خواننده آن را حس مي كند .

 توصيف صحنه اي از زندگي عشايري در دامن كوهساران و دراوايل بهار 

درنوشته ي دوم نويسنده براي برانگيختن احساسات و عواطف نسبت به سنت هاي گذشته و توجه دادن به آبشخورهاي نخستين فرهنگي وملي و تشويق خواننده به بازگشت ورويكرد به خواستگاه ، به توصيف هايي د ل انگيز از محيط روستا دست زده است ؛ ( بوي شبدر دوچين يا صداي بلدرچين يك دم قطع نمي شود ) و سرانجام ،‌عواطف انسان دوستانه ي او را تحريك مي كند ومي نويسد :‌ « بيا تا هوا ترو تازه است و مادر چشم به راه توست »

خلاصه اين كه نويسنده براي اثر بخشي بيش تر ،‌ از توصيف زيبايي ها و مناظر طبيعت بهره مي گيرد .

3 – احرار  _←  حـر  ،  قلاع  _←  قلعه   ،  قرا _←  قريه ( قاري مفرد كلمه ي « قرّا » است )  ، ادلـه_←   دليـــــل  ،‌

نسخ  _←   نسخه ،‌ فلاسفه_←  فيلسوف  ،‌  تجار_←  تاجر   ،‌  مكاتيب _←  مكتوب ،‌  مكاتب _← مكتــب ،‌

رعايا    _←  رعيت  ،‌ نواحي _←  ناحيه ،  معاني _← معني  ،‌  اجانـب _←   اجنبـي  ،  اشيــا  _←   شـــي ء

4 – استيفا از كار_←  استعفا از كار ،‌ خورده فروشي _←  خرده فروشي  ،‌  تمريادبــود  _←  تمبــر يادبـــــود

 روغن مايه _←  روغن مايع .

    خود آزمايي درس دوازدهم : ( گروه اسمي 1 ) صفحه 63

2 – مثال : نوع  الف ) مي شود آن را جمع بست : نوع ها ، انواع    ب ) ي نكره مي گيرد : نوعي پارچه 

پ ) آن و اين مي گيرد : اين نوع پارچه     ت ) در جمله نقش مي پذيرد : اين نوع را مي پسنديد ؟ نوع پارچه را عوض كنيد .

اسم : پارچه ها ، قيدها ، معرفه ها ، ديوارها ، ساختمان ها ، شعرها ، شعرا

خود آزمايي درس يازدهم : ( مقايسه ) صفحه 55

1 – فعاليت دانش آموزي است .

1-    تكليف دانش آموزان است .

2- هل يستوي الأعمي و البصير أفلا تتفكرون . ( انعام /50 ) – لا يستوي الخبيث و الطيب . . .  ( المائده / 100 )

-          لا يستوي اصحاب النار واصحاب الجنه . ( الحشر / 20 )

4 - « آزادي » را با چيزهايي مي توان سنجيد كه ميان آن ها همساني و سنخيت و پيوند باشد . اين پيوند مي تواند همانندي يا ناسازي باشد . مانند : آزادگي و بردگي / آزاري و آزادگي / پرنده و آزادي / آزادي و اسارت و.  

5 – تشابه ها : هر دو محيطي آموزشي هستند . / در هر دو ،‌هدف تعليم و تربيت است  . / در هر دو تصوير ، حضور دانش آموزان محسوس است كه به آموزش مشغول اند .

تفاوت ها :  تصوير نخست ، نظام مكتب خانه اي قديم را نشان مي دهد و دومي مدارس سبك جديد را .

-   در تصوير دوم ، نقش ابزارهاي كمك آموزشي آشكار است ولي در تصوير اول اين ابزارها نقشي ندارند .

-          در تصوير اول ، تنبيه بدني دانش آموز ،‌ رايج است ،‌ ولي در دومي چنين نيست .

-   در تصوير نخست ، شيوه ي نشستن دايره اي است اما در تصوير دوم ، دانش آموزان بر اساس نظم ميز و صندلي ها نشان داده شده اند و . . . .  

6 – جانا _←  جاني ،‌از جان ودل  /  دوما_←  دوم  /  سوما_←  سوم / تلفنا _←   نلفني/ زبانا _←   زباني/ تلگرافا  _←   تلگرافي  

باغات _←  باغ ها / گرايشات  _←  گرايش ها

خود آزمايي درس دهم ( ويژگي هاي فعل 2 ) صفحه 51

1 – مادر كودكش ر اخواباند / خوابانيد .

-          سخنان بزرگمهر را به اطلاع مردم ايران رساند / رسانيد .

-          خون جگر ديو سپيد را در چشم كاووس چكاند / چكانيد .

-   اكوان ديو قطعه اي از زمين را كه رستم بر آن خوابيده بود ،‌بريد وبر سر دست چرخاند  / چرخانيد .

-   رستم بار ديگر رخش را تا محل حادثه دواند / دوانيد و به سرعت خود را به آن جا رساند / رسانيد .

2 -  گذرا به مسند

-          جمله ي اول ،گذرا به مسند .  جمله ي دوم ، گذرا به مفعول

-          گذرا به مفعول

خود آزمايي درس نهم  ( نگارش علمي ، نگارش ادبي ) صفحه 47

1 – الف ) نوشته ي نخست ( زبان وسيله ي . . . ) ، نوشته اي« علمي» است ، زيرا واژه ها در معناي اصلي وحقيقي خود به طور گويا و روشن و صريح و مستقيم بيان شده اند . هم چنين از هيچ يك از آرايه هاي ادبي در آن استفاده نشده است . اين نوشته ها از كلمه ها تنها براي انتقال مستقيم مفاهيم دقيق علمي بهره گرفته است .

ب ) نوشته ي دوم ( غروب ، غم رنگ و . . .) «ادبي» است . چون نويسنده در آن از آرايه هاي ادبي براي توصيف و تصوير معاني ذهني و بيان عواطف واحساسات دروني بهره گرفته است . پيام نوشته نيز ،‌ به طور غير مستقيم و غير صريح بيان شده است . در اين نوشته ، تخيل و جان بخشي به اشيا برجستگي ويژه اي داده اند .

2 – نوشته ي الف زمان کليه ی افعال « است »  مضارع است : فعل مضارع ( ساده ) / ندارند : فعل مضارع ( ساده ) / اند ( بي بهره اند) : فعل مضارع (ساده) / شود : فعل مضارع التزامي / شده است  : فعل ماضي نقلي ( مفهوم مجهولي دارد )

نيست : فعل مضارع ( ساده) / مي توانند : فعل مضارع اخباري / بينديشند : فعل مضارع التزامي / مي توانند : فعل مضارع اخباري / مطرح كنند : فعل مضارع التزامي / است :‌ فعل مضارع (ساده) .

« در کتاب های فعلی زبان فارسی از فعل مضارع ساده حرفی به ميان نيامده است. طبق زير نويس صفحه ی چهل زبان فارسی 2 اگر فعل « است » را با «می باشد » بتوانيم عوض کنيم مضارع اخباری  و اگر با « باشد » تعويض شود مضارع التزامی است . »

نوشته ب «ادبي » است . مي بارد : مضارع اخباري / نمي وزد : مضارع اخباري / بالامي زند : مضارع اخباري / مي ارزد : مضارع اخباري / پوشانده است : ماضي نقلي / ايستاده است : ماضي نقلي / برداشته است : ماضي نقلي

3 – فعاليت  دانش آموزي است .

4 – فعاليت  دانش آموزي است .

5 – او به سمت كتابدار دبيرستان منصوب شده است . ( منصوب )

- سهراب سپهري از شاعران معاصر ايران است . ( معاصر )

- حقيقت علم كمك به هم نوع خويش وكسب رضايت باري تعالي است . ( خويش – تعالي )

- سنگ هاي خرد را از زمين زراعي جمع كرد . ( خرد – جمع )

 درس هفتم  ( چرا املا مي نويسيم ؟ ) خودآزمايي ندارد .

 خودآزمايي درس هشتم ( ويژگي هاي فعل  1 )    صفحه  43

1 – ديدن و پذيرفتن :

2-دوم شخص مفرد : ( دو مصدر ديدن و پذيرفتن )

 ادامه مطلب

خود آزمايي درس ششم  ( شكل هاي زبان ) صفحه 33

1 - گونه ، لهجه ، گويش .

2 - «خوراك زبان » : در اين تركيب زبان نام عضوي از بدن است .

«زبان رنگ ها » : در اين تركيب زبان به صورت استعاري به كار رفته است و تعريف زبان شامل آن نمي شودو بيانگرحالت روحي ورواني است .

«زبان فارسي » : يكي از زبان هاي واقعي و انساني است و تعريف زبان شامل آن مي شود. زبان  وسيله اي براي ايجاد ارتباط و انتقال پيام است .

«زبان پـرنـدگان » «صـداي پرندگان » ، مفـهوم اســتعاري دارد ؛ چون آواهايي كه پرنـدگان – به صورت غريزي يا تقليدي – توليد مي كنند

 ويژگي هاي زبان انساني را ندارند .

3 - موجب مي شود انسان به امكانات پيچيده و گسترده اي دست پيدا كند ، به طوري كه با تعداد محدودي از آواها (واج ها ) نشانه هاي بسيار زيادي بسازد ( واژه ها ) و با اين نشانه ها بي نهايت پيام و جمله توليد كند .