در زبان فارسی گاهی از فعلها و اسمهای موجود، فعلها و اسمهای جدیدی، با مفاهیم جدید می سازیم (مثلا : خندید) یک فعلی است که دارای معنی معینی است با اضافه کردن پسوند (افید) به آن فعل جدید (خندانید) را می سازیم که با معنی (خندید) تفاوت دارد. می خندد --> می خنداند خواهد خندید --> خواهد خندانید بخند --> یخبندان در زبان عربی نیز از فعلهای موجود و فصلهای دیگری با مفاهیم جدید می سازند و این عمل را به کمک فرمولها و وزنهای خاصی انجام می دهند و اسم هر کدام از این فرمولها ( باب ) می گذارند. مثلاً (ضََحِکَ) فعل ماضی به معنی (خندید) است اگر بر سر این فعل (أ) بیاوریم و حرکت حروف (ضَحِکَ) را تغییر بدهیم فعل جدید (اَضْحَکُ) ساخته می شود که معنی آن (خندانید) است. به عبارت دیگر برای ساخت (أَضْحَکَ) از وزن (أَفْعلَ) استفاده می کنیم. این (أَضْحَکَ) اولین صیغه ماضی است و بقیه صیغه های آن را می توانیم صرف کنیم. برای ساختن اولین صیغه مضارع این باب از وزن (یُفْعِلُ) استفاده می کنیم و مثلاً فعل مضارع (یُضْحِکُ) را می سازیم (یُضْحِکُ) اولین صیغه ی مضارع است و بقیه صیغه های آن را می توانیم صرف کنیم مانند : یُضْحِکُ ، یُِضحکمانَ ، یُضْحِکونَ برای ساختن مصدر این باب از وزن (افعال) استفاده می کنیم و مثلاً مصدر (اضْحاک) را می سازیم . وزن اولین صیغه ماضی و اولین صیغه مضارع و مصدر این فعل را مجموعاً (باب افعال) می نامیم پس فرمول (باب افعال) به شکل زیر است. اولین صیغه ی ماضی :أَفْعَلَ اولین صیغه ی مضارع : ُفْعِل ُ مصدر : افْعال به فعل هایی که بدین ترتیب با افزودن یک یا چند حرف به ریشه فعل ساخته می شوند ثلاثی مزید می گویند. به عبارت دیگر ثلاثی مزید فعلی است که اولین صیغه ی ماضی آن علاوه بر سه حرف اصلی یک یا چند حرف زاید نیز دارند. مانند : (أَضْحَکَ) غیر از سه حرف (ض ح ک ) که حروف اصلی هستند یک حرف دیگر هم دارد (اُ) که حرف زاید نامیده می شود. اما ثلاثی مجرد فعلی است که اولین صیغه ماضی آن حرف زاید ندارد و فقط از سه حرف اصلی درست شده است : مانند : ضَحِکَ

معرفی باب تفعیل

اولین صیغه ماضی : فَعّلَ (علّمَ) اولین صیغه مضارع : یُفَعّلُ (یُعلّم)ُ مصدر : تفعیل (تعلیم)

معرفی باب مفاعلة

اولین صیغه ماضی : فاعَلَ (جاهَد)َ اولین صیغه مضارع : یُفاعِلُ (یُجاهِد)ُ مصدر : مُفاعلة ، فعال (مُجاهدَة ، جهاد) مصدر فعلهای ثلاثی مزید وزن معینی دارند به عبارتدیگر قیاسی هستند. اما مصدر فعلهای ثلاثی مجرد وزن معینی ندارند و به عبارت دیگر سماعی هستند.

قواعد درس سوم معرفی باب تفعُّل : تفاعُل ، افتعال ، انفعال ، استفعال

اولین صیغه ماضی اولین صیغه مضارع مصدر حروف زائد تَفَّعَلَ یَتَفَعَّلُ تَفَعُّلْ ت - ع تعلم یتعلم تعلم ت - ل تَفاعَلَ یَتَفاعَلُ تَفاعُل ت - ا تواضع یتواضع تواضع ت - ا افْتَعَلَ یَفْتَعِلُ افتعال ا - ت احترم یحترم احترام ا - ت انْفَعَلَ یَنْفَعِلُ انفعال ا - ن انجمد ینجمد انجماد ا - ن استَفْعَلَ یَستَفْعِلُ استفعال ا - س - ت استخرج یستخرج استخراج ا - س - ت

برای ساختن فعل امر : ابتدا حرف مضارع (ت) را از سر فعل مضارع مخاطب بر می داریم سپس در صورت نیاز بر سر فعل همزه می آوریم. آنگاه حرکت همزه را مشخص می کنیم و در پایان از آخر فعل نون یا ضمه را حذف می کنیم (غیر از صیغه جمع مؤنث)

تَتَعلّمُ --> تَعَلّمْ تتواضَعُ --> تواضَعْ تَحْتَرِمُ --> احْتَرَمْ تَسْتَخْرِجُ --> اِسْتَخْرِجْ

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: